Jeżeli lekarz podejrzewa raka jelita grubego to konieczne jest wykonanie odpowiedniego padania podmiotowego oraz przedmiotowego, wykonuje się także badanie palcem przez odbyt. Natomiast podstawą do rozpoznania procesu nowotworowego są badania endoskopowe. W zależności od tego, gdzie umiejscowił się nowotwór można przeprowadzić rektoskopię, sigmoidoskopię albo kolonoskopię. Dzięki nim możliwe jest wykrycie guza, a także ewentualnie współistniejących zmian, ale też pozwala pobrać wycinki do badania histopatologicznego.
Aby dokonać oceny zaawansowania procesu nowotworowego należy wykonać badania obrazowe. Trzeba wykonać badanie USG albo TK jamy brzusznej i miednicy, a także RTG klatki piersiowej w projekcji przednio – tylnej i bocznej. Konieczne może być również wykonanie rezonansu magnetycznego miednicy. Poza tym trzeba wykonać niezbędne badania laboratoryjne.
Badania, które wykonuje się w celu diagnostyki raka jelita grubego:
1. Test na krew utajoną – jest to bardzo proste badanie diagnostyczne, które można wykonać samodzielnie w domu. Można je kupić w każdej aptece, a jeżeli wynik wyjdzie pozytywny to trzeba to skonsultować z lekarzem.
2. Badanie per rectum, czyli przez odbytnicę – jest jedną z podstawowych metod diagnostycznych. Lekarz bada ściany jelita, co pozwala stwierdzić i wykryć źródła krwawienia, a także guzów nowotworowych.
3. Kolonoskopia – przy użyciu endoskopu lekarz może obejrzeć jelito grube na całej długości. Podczas tego badania można pobrać próbkę tkanki do badania albo też usunąć widoczny gruczolak.
4. Wlew doodbytniczy – badanie to polega na wykonaniu serii zdjęć radiologicznych jelita grubego po dojelitowym podaniu, czyli przez odbyt płynnego kontrastu oraz powietrza. Dzięki temu badaniu można obejrzeć całe jelito grube.
5. Badanie antygenu karcynoembrionalnego (CEA) we krwi – jest to badanie krwi, podczas którego oznacza się stężenie, które jest typowe dla rozwoju nowotworów jelita grubego markeru. Badanie to szczególnie wykorzystywane jest do obserwacji chorych po leczeniu na nowotwory jelita grubego.
6. Rektoskopia – jest to badanie endoskopowe. Wprowadza się w nim przez odbyt sztywny przyrząd optyczny, za pomocą którego można zobaczyć około 25 centymetrów końcowego odcinka jelita grubego, a także w razie potrzeby można pobrać wycinki do badania histologicznego.
7. Sigmoidoskopia – jest to badanie endoskopowe. Bada się ostanie 60 – 80 centymetrów jelita grubego, czyli odbytnicę, esicę oraz części zstępnicy. Poprzez to badanie można pobrać również wycinki do badania histopatologicznego.