Każdego roku rak zabija kilkadziesiąt tysięcy osób, które przegrywają ciężką i nieuczciwą walkę z różnymi nowotworami złośliwymi. Bardzo dużo zależy od tego, na jakim etapie zostanie on zdiagnozowany, bo jeżeli jest to wczesne stadium, to człowiek ma większe szanse na przeżycie. Jednak ostatnio coraz więcej mówi się na temat medycyny precyzyjnej wykorzystywanej do walki z rakiem, ale czym ona tak naprawdę jest i czy to działa?
Kiedy u osoby chorej zostaje zdiagnozowany rak, to jest ona poddawana różnym zabiegom, które mają na celu powstrzymać rozwój nowotworu, a jest to operacja, chemioterapia oraz terapia hormonalna. I tak samo było z Brycem Olsonem, u którego w 2014 roku zostało zdiagnozowane IV stadium raka prostaty z przerzutami. Podjęte działania pozwoliły powstrzymać u niego rozwój choroby, ale z drugiej strony pojawiły się działania niepożądane, które pogorszyły jego standard życia. Jednak to nie był koniec walki z tą chorobą, ponieważ rak powrócił. Wtedy to Olson postawił na medycynę precyzyjną, która opiera się na badaniach molekularnych
Spis treści
Czym jest medycyna precyzyjna?
Medycyna precyzyjna to medycyna, która opiera się na badaniach molekularnych, a te badania znane są równie pod nazwą sekwencjonowania genomu. Dzięki tej medycynie możliwe jest dostosowanie do każdego pacjenta indywidualnego leczenia, które będzie uwzględniało wszystkie potrzeby tej osoby, ponieważ będzie tutaj brane pod uwagę sekwencjonowanie genomu dla danego nowotworu, stanu zdrowia, stylu życia, ale też i innych czynników, które mają wpływ na stan zdrowia pacjenta.
W 2015 roku miał wystąpienie prezydent Obama, który również wypowiadał się na temat tej medycyny i powiedział, że jest ona wielką szansą człowieka na przełom w leczeniu nowotworów. Wtedy też wprowadził program „Precision Medicine Initiative”, czyli „Inicjatywa medycyny precyzyjnej”. Podkreślił również, że dzięki tej medycynie możliwe jest już ratowanie ludzkiego życia, np. u pacjentów z białaczką możliwe jest dobranie odpowiedniego leku, który będzie mógł wpływać na konkretny gen.
Wraz z rozwojem medycyny będzie się również rozwijała medycyna precyzyjna. Dwadzieścia lat temu, kiedy pierwszy raz sekwencjonowano ludzki genom, zajęło to naukowcom aż 13 lat i kosztowało 3 mld dolarów. Jednak dzisiaj można to zrobić o wiele taniej i szybciej, czyli w ciągu jednego dnia i za około 1000 dolarów. Ale jeszcze nie każdy pacjent wie, że jest w ogóle taka możliwość.
Czy nowotwór można pokonać?
Olson ma wielką nadzieję, że dzięki tej medycynie możliwe będzie pokonanie nowotworu. Kiedy wykryto u niego raka i to z przerzutami, miał 28% szans na przeżycie 5 lat. Lekarze nie dawali mu więcej niż 21 miesięcy. Jednak mężczyzna i tak nie poddał się, ale zaczął walczyć i zgłosił się do Knight Cancer Institute, który działa przy Oregon Health & Science University (OHSU), a jest to międzynarodowy lider w dziedzinie badań oraz leczenia nowotworów. Jego nowotwór wykorzystywał komórkową ścieżkę sygnałową, o której tradycyjna medycyna niewiele wiedziała. Miał on dane swojego DNA, a następnie znalazł badania kliniczne, które pasowały do jego nowotworu. Posiadał on dane, które dowodziły, że testowany przez niego lek, jest idealnie dobrany do jego nowotworu i włączono go do badań. Dzisiaj, czyli 16 miesięcy później, miał już nie żyć od 5 miesięcy. Pacjent nadal przyjmuje ten sam lek i nie ma żadnych cech, które wskazywałyby na to, że jego choroba jest wciąż aktywna.
Jaki jest cel medycyny precyzyjnej?
Jednym z ważniejszych celów tej medycyny jest współdzielenie danych, a to oznacza, żeby lekarze wiedzieli, co się zadziało wszędzie. I właśnie w tym celu została stworzona platforma analityczna Collaborative Cancer Cloud, która została stworzona przez Intel i Knight Cancer Institute, a dane Olsona zostały przesłane właśnie do takiej chmury. Dzięki temu można bezpiecznie udostępniać dane, a jedynym problemem jest to, że tych danych jest bardzo wiele.
Ludzki genom
To właśnie wszystko obraca się wokół ludzkiego genomu. Dr Brian Druker powiedział, że sekwencjonowaniu zostało poddanych już kilka tysięcy genomów raka, ale to i tak mało. Lekarz ten odpowiedzialny jest za opracowanie leku Gleevec, a jest to pierwszy lek, który został ukierunkowany molekularnie, aby zabijać komórki nowotworowe, ale bez uszkadzanie zdrowych komórek człowieka. Dr Drucker wypowiedział się również, że należy zwiększyć liczbę sekwencjonowanych genomów do miliona. Technologia, która jest tutaj stosowana, musi nie tylko badać i przechowywać dane, ale również je analizować.
Jednym z największych ośrodków badawczych na świecie, które zajmują się genomiką jest Broad Institute, a przewidują oni, że do 2025 roku ich liczba znacznie się zwiększy. Eric Dishman, General Manager działu Health & Life Sciences Group, podkreślił, że ważna będzie tutaj współpraca wielu elementów. A wszystko to kręci się wokół jednego, czyli zmiany zachowania i zaangażowania każdego pacjenta.
Dzisiaj Dishman jest dyrektorem Precision Medicine Initiative (PMI) Cohort Program – obecna nazwa All of Us – , który jest realizowany przy NIH (National Institutes of Health). On też cierpiał na rzadką chorobę, a była to choroba nerek. Jednak dzisiaj nie ma żadnego nowotworu i to dzięki medycynie precyzyjnej, miał też przeszczep nerki.
Celem kampanii All in One Day firmy Intel jest stworzenie takiego ekosystemu, gdzie pacjent będzie mógł odwiedzić lekarza, dostanie diagnozę oraz plan leczenia. Olson ma nadzieję, że do 2020 roku to wszystko będzie normą, czyli szybkie zdiagnozowanie choroby od strony DNA i szybkie przejście do indywidualnego planu leczenia.
Ważny jest pacjent
Bardzo ważna jest w tym przypadku edukacja, ponieważ pacjenci w ogóle nie wiedzą o sekwencjonowaniu albo nie rozumieją dobrze tego pojęcia i o nie nie pytają. Osoby chore, które posiadają swoje dane genetyczne, mogą zgłaszać się do organizacji NCI Match lub Cure Forward i tam zostaną dopasowane do nich odpowiednie leki. Dzięki tym organizacjom możliwe jest skojarzenie osób, które cierpią na dany nowotwór z badaniami klinicznymi dotyczącymi nowych leków.
Olson pragnie zwiększyć świadomość ludzi, ale też ułatwić im dostęp do badań molekularnych. Dlatego też zorganizował on zbiórkę pieniędzy FACTS, czyli Fighting Advanced Cancer Through Songs – piosenki w walce z zaawansowanym rakiem.
Olson na początku leczenia zaczął grać na gitarze i robi to do tej pory. Napisał również kilkanaście utworów i nagrał album z muzykami. Dzisiaj Olson poszukuje do nowego albumu wokalistów, ale takich którzy chorowali na raka, a premiera płyty ma być w styczniu 2017 roku. Album ten ma pomóc zbierać pieniądze na przełomowe badania, które pomogą osobom chorym na nowotwór. Pieniądze ze sprzedaży płyty oraz wszelkie darowizny trafiają do Consano – crowdfundingowej platformy non-profit, a zbiera ona fundusze właśnie na badania medyczne. Poza tym Olson w 2017 roku chciałby rozszerzyć zbiórkę FACTS i zorganizować FACTS Festival.