Rak prostaty

Definicja raka prostaty

Rak prostaty to jeden z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. Choroba rozwija się powoli. Prostata, inaczej nazywana sterczem albo gruczołem krokowym należy do układu męskich narządów płciowych. Większość objawów związana jest z oddawaniem moczu. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby nowych rozpoznań raka prostaty.

Prostata to inaczej gruczoł krokowy, stercz. Jest to nieparzysty narząd mięśniowo – gruczołowy. W jego skład wchodzą dwa płaty – lewy i prawy, które są połączone węziną. Niestale występuje płat środkowy. Kształt prostaty wyglądem przypomina kasztana jadalnego, taki spłaszczony stożek. Prostatę otacza mocna torebka z mięśni gładkich, które kurczą się podczas ejakulacji. Znajduje się poniżej pęcherza moczowego w miednicy mniejszej. Przez miąższ przebiega część sterczowi cewki moczowej. Wydzielina gruczołu krokowego jest mętna, biaława, ma odczyn zasadowy i charakterystyczny zapach, w niej zawieszone są plemniki. Tylna część prostaty przylega bezpośrednio do odbytnicy.

Wyróżnia się trzy rodzaje chorób prostaty:
– zapalenie ostre lub przewlekłe,
– łagodny rozrost gruczołu krokowego,
– nowotwory złośliwe.

W ostatnich latach nastąpił wzrost rozpoznawania tej choroby, a to jest związane:
– z poprawą metod rozpoznawania tego nowotworu, a szczególnie udoskonalenia biopsji stercza;
– ze wzrostem świadomości zdrowotnej społeczeństwa oraz liczby mężczyzn, którzy zgłaszają się do specjalisty w związku z problemami z drogami moczowymi albo w celu przeprowadzenia badania kontrolnego;
– z upowszechnieniem oznaczenia stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA) we krwi.

Przyczyny raka prostaty

Dokładne przyczyny raka prostaty nie są znane. Wiadomo, że jego występowanie jest związane ze starszym wiekiem, a także czynnikami genetycznymi. Na raka prostaty częściej zapadają mężczyźni po 40. albo 50. roku życia. Średni wiek zachorowalności wynosi 70 lat. Choroba ta dwa razy częściej pojawia się w postaci rodzinnej, np. chorują bracia. Natomiast z dziedzicznością nowotworu borykają się krewni pierwszego stopnia, a to jest związane z tym, że syn dziedziczy chorobę po ojcu. Wtedy dotyka ona młodych mężczyzn.

Na rozwój chorób prostaty mogą mieć wpływ przyczyny hormonalne. Duża ilość androgenów, czyli hormonów męskich przyczynia się do nadmiernego wzrostu tkanki gruczołowej.

Innymi czynnikami ryzyka mogą być mikrourazy gruczołu, które są wynikiem przebytego stanu zapalnego, a także dieta bogata nasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia zwierzęcego.

Na zwiększenie zachorowalności ma też wpływa styl życia, np. nadwaga, ograniczona aktywność fizyczna, palenie, a także czynniki środowiskowe. Mężczyźni, którzy spożywają duże ilości tłuszczy nasyconych i czerwonego mięsa to ryzyko raka prostaty jest większa.

Czynnikami, z którymi jest związane ryzyko przerostu prostaty wymienia się także promieniowanie rentgenowskie, palenie papierosów, picie alkoholu, a także zażywanie narkotyków. Nowotwór może być związany również z niektórymi barwnikami i konserwantami występującymi w pokarmie. Problemy z prostatą mogą być związane z dietą bogatą w tłuszcze roślinne, a ubogą w warzywa i owoce.

Objawy raka prostaty

Jeżeli mamy do czynienia z rakiem, który jest ograniczony do samego gruczołu krokowego to mogą pojawić się następujące objawy:
– częste oddawanie moczu;
– trudności w oddawaniu moczu, bardzo często są to trudności w rozpoczęciu oddawania moczu, może to również być słaby albo przerywany strumień;
– pojawia się wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza.

Natomiast w przypadku postaci bardziej zaawansowanej może pojawić się:
– krwiomocz,
– uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu,
– nietrzymanie moczu,
– bóle w podbrzuszu,
– zaburzenia wzwodu,
– bóle okolicy lędźwiowej oraz krocza,
– występowanie w spermie krwi,
– bóle oraz krwawienia z odbytu.

Kiedy mamy do czynienia z postacią bardzo zaawansowaną to związana jest ona z:
– przerzutami,
– bólami kostnymi,
– patologicznymi złamaniami kośćmi,
– porażeniem kończyn,
– innymi objawami ucisku na rdzeń kręgowy,
– powiększonymi węzłami chłonnymi,
– zaburzeniami krzepnięcia,
– wyniszczeniem nowotworowym.

Diagnoza raka prostaty

Metody stosowane przy rozpoznaniu raka prostaty to:
– wywiad lekarski;
– badanie przez odbytnicę, czyli badanie per rectum. Badanie to pozwala na stwierdzenia twardych guzków, które są zlokalizowane w obrębie prostaty.
– określenie stężenia PSA w surowicy krwi. To antygen sterczowy.
– ultrasonografia przezodbytnicowa (TRUS). Pobrany materiał jest oceniany według skali Gleasona, która ocenia cechy architektoniki uzyskanych komórek. Wyróżnia się dziesięć stopni skali Gleasona. Stopnie od dwa do cztery odpowiadają komórkom dobrze zróżnicowanym; pięć do siedem komórkom średnio zróżnicowanym; a od osiem do dziesięć komórkom źle zróżnicowanym. Im wyższy jest stopień skali Gleasona, tym rokowanie jest gorsze.

Wykonuje się również badania uzupełniające, takie jak:
– tomografia komputerowa,
– NMR,
– PET,
– limfadenectmię zaotrzewnową.

Leczenie raka prostaty

Leczenie raka prostaty zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania prostaty. Pojawiają się również nowe leki dla chorych z nowotworem. Takim lekiem jest kabazaitaxel. Innym preparatem jest abirateron, a także denosumab.

Leczenie raka prostaty:
– stadium T1 i T2 – stosuje się tu prostatektomię radykalną, czyli zabieg, który polega na całkowitym wycięciu gruczołu k krokowego oraz pęcherzów nasiennych z dostępu nadłonowego, kroczowego albo laparoskopowo. Ten typ leczenia jest stosowany najczęściej u osób, u których przewiduje się co najmniej dziesięcioletni okres przeżycia, czyli zazwyczaj poniżej 75 roku życia. Jednak w przypadku tego typu leczenia może również dojść w przypadku 50% do zaburzeń erekcji w związku z uszkodzeniem naczyń i nerwów, ale także może dojść do nieotrzymania moczu, zwężenia zespołu pęcherzowo – cewkowego, przetoki moczowej oraz śródoperacyjnej utraty krwi.
– stadium T3 – jako uzupełnienie leczenia operacyjnego stosowana jest również radioterapia. Powikłania, które mogą się pojawić to: zapalenie pęcherza moczowego, zwężenie dróg moczowych, nietrzymanie moczu, zapalenie odbytnicy, przewlekła biegunka oraz zaburzenia erekcji, ale rzadziej niż w przypadku lecenia operacyjnego.
– stadium T4 – stosuje się leczeni hormonalne, które polega na wytworzeniu blokady androgenowej, czyli zablokowania wpływu androgenów na komórki gruczołu krokowego, a to hamuje ich proliferencję i przyspiesza ich apoptozę. Jest to leczenie paliatywne, które nie wpływa na długość przeżycia, a zmniejsza tylko objawy choroby i poprawia komfort życia osoby chorej. Taką blokadę hormonalną uzyskuje się na dwa sposoby. Poprzez kastrację, ale jest to rzadko stosowana metoda. Drugim sposobem jest stosowanie analogów ganadoliberyn, czyli agonistów LHRH. W przypadku tej metody mogą pojawić się następujące działania niepożądane: impotencja, osteoporoza, ginekomastia, depresja, uderzenia gorąca, wypadanie włosów, zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej, a także niedokrwistość.
– stadium T4M1 – stosuje się chemioterapię. W przypadku zaawansowanej choroby z przerzutami, a także w trakcie progresji choroby pomimo stosowanej hormonoterapii zaleca się, aby stosować u pacjentów w dobrym stanie ogólnym leczenie docetakselem z premedykacją prednizonem. Takie leczenie pozwala wydłużyć życie pacjent około trzy miesiące, a także poprawić jakość jego życia. Mogą pojawić się działania niepożądane.