Osoby chore, które mają raka ograniczonego do gruczołu krokowego, można poddać radykalnemu leczeniu, które całkowicie wyeliminuje nowotwór. Metodami takiego leczenia są:
– leczenie chirurgiczne, które polega na całkowitym wycięciu prostaty razem z pęcherzami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy;
– radykalne napromienienie stercza z pól zewnętrznych;
-radioterapia, która polega na wprowadzeniu, czasowo lub na stałe, radioizotopu do gruczołu krokowego, czyli brachyterapia.
Natomiast jeżeli mamy do czynienia z rakiem naciekającym na prostatę z przerzutami to nie można go wyleczyć radykalnie. Jeśli jest to zaawansowana postać choroby, która wykorzystuje zależność hormonalną tego nowotworu to stosuje się terapię hormonalną, która ma na celu zmniejszenie oddziaływania androgenów na stercz. Innym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie jąder albo podawanie leków, które hamują wytwarzanie testosteronu przez jądra.
Leczenie raka prostaty zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania prostaty. Pojawiają się również nowe leki dla chorych z nowotworem. Takim lekiem jest kabazaitaxel. Innym preparatem jest abirateron, a także denosumab.
Leczenie raka prostaty:
– stadium T1 i T2 – stosuje się tu prostatektomię radykalną, czyli zabieg, który polega na całkowitym wycięciu gruczołu k krokowego oraz pęcherzów nasiennych z dostępu nadłonowego, kroczowego albo laparoskopowo. Ten typ leczenia jest stosowany najczęściej u osób, u których przewiduje się co najmniej dziesięcioletni okres przeżycia, czyli zazwyczaj poniżej 75 roku życia. Jednak w przypadku tego typu leczenia może również dojść w przypadku 50% do zaburzeń erekcji w związku z uszkodzeniem naczyń i nerwów, ale także może dojść do nieotrzymania moczu, zwężenia zespołu pęcherzowo – cewkowego, przetoki moczowej oraz śródoperacyjnej utraty krwi.
– stadium T3 – jako uzupełnienie leczenia operacyjnego stosowana jest również radioterapia. Powikłania, które mogą się pojawić to: zapalenie pęcherza moczowego, zwężenie dróg moczowych, nietrzymanie moczu, zapalenie odbytnicy, przewlekła biegunka oraz zaburzenia erekcji, ale rzadziej niż w przypadku lecenia operacyjnego.
– stadium T4 – stosuje się leczeni hormonalne, które polega na wytworzeniu blokady androgenowej, czyli zablokowania wpływu androgenów na komórki gruczołu krokowego, a to hamuje ich proliferencję i przyspiesza ich apoptozę. Jest to leczenie paliatywne, które nie wpływa na długość przeżycia, a zmniejsza tylko objawy choroby i poprawia komfort życia osoby chorej. Taką blokadę hormonalną uzyskuje się na dwa sposoby. Poprzez kastrację, ale jest to rzadko stosowana metoda. Drugim sposobem jest stosowanie analogów ganadoliberyn, czyli agonistów LHRH. W przypadku tej metody mogą pojawić się następujące działania niepożądane: impotencja, osteoporoza, ginekomastia, depresja, uderzenia gorąca, wypadanie włosów, zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej, a także niedokrwistość.
– stadium T4M1 – stosuje się chemioterapię. W przypadku zaawansowanej choroby z przerzutami, a także w trakcie progresji choroby pomimo stosowanej hormonoterapii zaleca się, aby stosować u pacjentów w dobrym stanie ogólnym leczenie docetakselem z premedykacją prednizonem. Takie leczenie pozwala wydłużyć życie pacjent około trzy miesiące, a także poprawić jakość jego życia. Mogą pojawić się działania niepożądane.
W przypadku raka prostaty stosuje się również brachyterapię z zastosowaniem izotopu jodu – 125 i palladu – 103 jako źródła promieniowania. Innym sposobem jest „Watchful waiting”, czyli boczna obserwacja, która polega na wnikliwej obserwacji, powtarzaniu oznaczeń PSA, a także powtórnych biopsji u pacjentów, którzy mają niski stopień zaawansowania nowotworu oraz wdrożeniu leczenia dopiero w przypadku progresji choroby. Można zastosować także metody eksperymentalne, czyli krioterapię, która polega na zamrożeniu miejscowym do temperatury -40,0°C, a także leczenie skupioną wiązką ultradźwiękową o wysokiej intensywności stosowanej przez sondę odbytniczą.
Uzupełnieniem metod stosowanych w przypadku raka prostaty jest metoda HIFU, czyli metoda wysokoskoncentrowanych ultradźwięków. Stosowana jest od połowy lat 90. Jej działanie opiera się na wykorzystywaniu fal ultradźwiękowych do niszczenia tkanki nowotworowej. Podczas zabiegu sonda jest umieszczana w odbycie chorego. Wiązka ultradźwięków skupia się na punktowym obszarze guza w określonym miejscu i dzięki temu dochodzi do zniszczenia tkanki nowotworowej. Metoda ta powoduje martwicę tkanki w wyniku ablacji, a także poprzez działanie mechaniczne. Występowanie powikłań jest niewielkie.
Wybór metody, jaką chory będzie leczony zależy od wielu czynników:
– stopnia zaawansowania choroby;
– oceny ryzyka, którą robi się na podstawie stężenia PSA oraz wartości w skali Gleasona;
– wieku chorego;
– spodziewanego czasu przeżycia.
W związku z tym wyróżnia się następujące sposoby leczenia, które zostały wcześniej omówione:
– operację, czyli wycięcie gruczołu krokowego;
– radioterapię;
– leczenie systemowe, czyli terapię hormonalną albo klasyczną chemioterapię.
Operację stosuje się u chorych, u których spodziewany czas przeżycia wynosi ponad dziesięć lat, ale guz nie powinien przekraczać anatomicznych granic gruczołu krokowego. Natomiast radioterapia stosowania jest głównie u mężczyzn z nieco bardziej zaawansowaną chorobą, ale bez odległych przerzutów. Jeżeli mamy do czynienia z zaawansowanym rakiem prostaty, gdzie leczenie radykalne, czyli operacja lub radioterapia jest nie możliwa, stosuje się hormonoterapię. Komórki raka prostaty zostają pobudzane do wzrostu przez testosteron, a leczenie hormonalne polega na zmniejszeniu wpływu testosteronu na nowotwór. Taki efekt można osiągnąć na kilka sposobów, czyli poprzez obustronne usunięcie jąder. Innym sposobem są leki, które mogą ograniczyć wpływ testosteronu na komórki raka. Terapia hormonalna bardzo często stosowana jest z radioterapią. Z upływem czasu skuteczność terapii hormonalnej malej, a wtedy podejmuje się inne metody leczenia – chemioterapię oraz użycie nowych leków.
Radykalna prostatektomia polega na usunięciu całkowitego gruczołu krokowego. Można go usunąć poprzez cięcie w podbrzuszu albo też od tyłu przez przednią ścianę odbytnicy. Wcześniej albo też podczas operacji usuwa się węzły chłonne po obu stronach stercza. Robi się to dla pewności, czy nie ma w nich śladów rozsiewu nowotworu. Z wycięciem węzłów chłonnych nie wiążą się żadne negatywne skutki. Jeżeli nie stwierdza się komórek raka to usuwana jest prostata, poprzez przecięcie cewki moczowej tuż poniżej gruczołu, a potem odcinające ten narząd od szyi pęcherza, który łączy się ze szwami chirurgicznymi z cewką. Aby gojenie się było łatwiejsze to w pęcherzu zostawia się cewnik, zazwyczaj na dwa tygodnie.